рд░рд╡िрд╡ाрд░, 11 рдл़рд░рд╡рд░ी 2018

ЁЯСЙ ‘рдЙрдкाрд╕рдиा’ рдХी рд╕рдлрд▓рддा ‘рд╕ाрдзрдиा’ рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рд╣ै। (рднाрдЧ 4)

ЁЯФ╢ рдкाрдк рдФрд░ рдкुрдг्рдп рдХा рдЙрдЪिрдд рдФрд░ рдЕрдиुрдЪिрдд рдХा рдЕрди्рддрд░ рдЙрдирдХा рджंрдб рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рд╣ी рдоाрдирд╡-рд╕рдоाрдЬ рдХे рднौрддिрдХ рдоेрд░ुрджंрдб рдХो рд╕ीрдзा рд░рдЦे рд╣ुрдП рд╣ै। рдпрджि рдЙрд╕े рд╣ी рддोрдб़ рджिрдпा рдЬाрдп рддो рдлिрд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЖрдЪाрд░ рд╕ंрд╣िрддा рдХा рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рд░рдХ्рд╖рдХ рд╣ै। рдкूрдЬा рдЙрдкाрд╕рдиा рдХा рдк्рд░рдпोрдЬрди рдордиुрд╖्рдп рдХो рдИрд╢्рд╡рд░- рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ी рдЕрд░्рдеाрдд् рдзрд░्рдо рдорд░्рдпाрджाрдУं рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡्рд░рдд-рдмрди्рдз рдзाрд░рдг рдХिрдпे рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ै। рдпрджि рдкूрдЬा рдкाрдк-рджंрдб рд╕े рдоुрдХ्рддि рджिрд▓ाрддी рд╣ै рддो рдлिрд░ рдпрд╣ी рдХрд╣рдиा рдкрдб़ेрдЧा рдХि рд╡рд╣ рдиैрддिрдХ, рдоाрдирд╡ीрдп рдзाрд░्рдоिрдХ рдФрд░ рдЖрдд्рдоिрдХ рдоूрд▓рднूрдд рдЖрдзाрд░ों рдХो рд╣ी рдирд╖्рдЯ рдХрд░ेрдЧी। рдРрд╕ी рджрд╢ा рдоें рдпрд╣ рдкूрдЬा рд╡рд╕्рддुрддः рдиाрд╕्рддिрдХрддा рд╕े рднी рдорд╣ंрдЧी рдкрдб़ेрдЧी, рдкिрдЫрд▓े рджिрдиों рдпрд╣ी рд╣ुрдЖ рд╣ै рдпрд╣ी рдмрддाрдпा рд╕िрдЦाрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдХрдеा-рд╡ाрд░्рддाрдУं рдоें рд╣рдо рдпрд╣ी рд╕ुрдирдиे рдкрдв़рддे рд╣ैं, рдЧुрд░ु рд▓ोрдЧों рдХे рдкाрд╕ рдпрд╣ी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рдЖрдХрд░्рд╖рдг рдЕрдкрдиे рдоंрдд्рд░ рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рд╣ै। рднोрд▓े рд▓ोрдЧ рд╕рд╕्рддे рдоोрд▓ рдоें рдкрд░рдорджंрдб рдХी рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ी рд╡िрдкрдд्рддि рд╕े рдмрдЪрдиे рдХे рд▓िрдП рдлंрд╕рддे рд╣ैं рдФрд░ рджुрд╣рд░ी рд╣ाрдиि рднुрдЧрддрддे рд╣ैं। рдИрд╢्рд╡рд░ीрдп рдЕрдХाрдЯ्рдп рдиिрдпрдо рдЗрддрдиे рд╕рд░рд▓ рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рддрдиिрдХ рд╕ी рдкूрдЬा рд╕े рдЫुрдИ-рдоुрдИ рд╣ोрдХрд░ рд╕ूрдЦ рдЬाрдпें। рд╡े рдЕрдд्рдпрди्рдд рдХрдаोрд░ рд╣ैं। рд╡िрд╢्рд╡ рдХा рдХрдг-рдХрдг рдЙрдирдХी рдкрдХрдб़ рдоें рдЬрдХрдб़ा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдХोрдИ рдкूрдЬे рдпा рдЧाрд▓ी рджे, рд╡िрд╢्рд╡-рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХрд░्рдордлрд▓ рдХी рдЕрдкрд░िрд╣ाрд░्рдп рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдоें рддрдиिрдХ рднी рдвीрд▓ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдирд╣ीं рд╣ै। рдРрд╕ी рджрд╢ा рдоें рдкूрдЬा рдЬिрд╕ рдк्рд░рд▓ोрднрди рд╕े рдХी рдЧрдИ рдеी, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рдХी рдЬिрд╕ рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЖрд╢ा рдмाँрдзी рдЧрдИ рдеी, рд╡рд╣ рдмाрд▓ू рдХे рдорд╣рд▓ рдХी рддрд░рд╣ рдврд╣ рдЬाрддा рд╣ै।

ЁЯФ╖ рдЙрдкाрд╕рдиा рдХी рд╕рдлрд▓рддा рдХा рдПрдХ рдоाрдд्рд░ рдХाрд░рдг рд╣ै рдЖрдд्рдоिрдХ рдк्рд░рдЧрддि рдХी рдкрд╣рд▓ी рдоंрдЬिрд▓ ‘рд╕ाрдзрдиा’ рдХी рдЙрдкेрдХ्рд╖ा। рдЧुрдг-рдХрд░्рдо рд╕्рд╡рднाрд╡ рдХा рдкрд░िрд╖्рдХाрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХा рдоूрд▓рднूрдд рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै। рдЙрд╕рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै рдЖрдд्рдо-рдмोрдз, рдЖрдд्рдо-рдЪिрди्рддрди, рдЖрдд्рдо-рд╕ुрдзाрд░, рдЖрдд्рдо-рдиिрд░्рдоाрдг, рдЖрдд्рдо-рд╡िрдХाрд╕। рдпрд╣ी рдЖрдд्рдо рджेрд╡ рдХा рд╕рдЪ्рдЪा рдкंрдЪोрдкрдЪाрд░ рдкूрдЬрди рд╣ै। рдЬो рдЙрд╕े рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рдЙрд╕ी рдХी рдкूрдЬा рдЙрдкाрд╕рдиा рд╕рдлрд▓ рд╣ोрддी рд╣ै। рдиिрд░ाрдХाрд░ рдиिрд░्рд╡िрдХाрд░ рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╕ाрдХाрд░ рдк्рд░рддिрдоा рдЙрдкाрд╕рдиा рдХो рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рд░ूрдк рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдмрдиाрдИ рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЬрд▓, рджीрдк, рдиैрд╡ेрдж्рдп, рдкुрд╖्рдк, рдЪрди्рджрди рдХे рдкंрдЪ рд╡िрдзि рдкूрдЬा рдЙрдкрдХрд░рдг рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рдХिрдпे рдЬाрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рджेрд╡ाрд░्рдкрдг рдХे рдкीрдЫे рдЬीрд╡рди рд╕ाрдзрдиा рдХी рдУрд░ рдЗंрдЧिрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдЧрд╣рди рддрдд्рд╡рдЬ्рдЮाрди рд╕рди्рдиिрд╣िрдд рд╣ै। рдЙрд╕े рдпрджि рди рд╕рдордЭा рдЬाрдП рдФрд░ рдоाрдд्рд░ рдЙрдкाрд╕рдиाрдд्рдордХ рдХрд░्рдордХाрдг्рдбों рдХो рд╣ी рд╕рдм рдХुрдЫ рдоाрди рд▓िрдпा рдЬाрдП рддो рдпрд╣ी рдХрд╣рдиा рдкрдб़ेрдЧा рдХि рдпрдеाрд░्рдерддा рдХो рднुрд▓ा рдХрд░ рд╡िрдбрдо्рдмрдиा рдХी рдЙрд▓рдЭрди рдоें рдкैрд░ рдлंрд╕ा рджिрдпा рдЧрдпा।

ЁЯФ╢ рдЙрдкाрд╕рдиा рдХी рдкूрд░्рд╡ рднूрдоिрдХा рдЬीрд╡рди рд╕ाрдзрдиा рд╕े рдЖрд░рдо्рдн рд╣ोрддी рд╣ै। рддрдкрд╢्рдЪрд░्рдпा рдХा рдк्рд░рдпोрдЬрди рдордиोрднूрдоि рдкрд░ рдЫाрдпे рд╣ुрдП рдХुрд╕ंрд╕्рдХाрд░ों рдХा рдиिрд░ाрдХрд░рдг рд╣ै। рдПрдХ рдмाрд░ рд╕рдордЭ рд▓ेрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рд╕ाрдзрдиा ‘рд╕рд░्рдл’ рдкाрдЙрдбрд░ рд╣ै рдФрд░ рдЙрдкाрд╕рдиा ‘рдЯिрдиोрдкाрд▓’ рдХрдкрдб़े рдХो рдЬрд░्рдХ-рд╡рд░्рдХ рдзुрд▓ा рд╣ुрдЖ рдмрдиाрдиा рд╣ो рддो рджोрдиों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдХрдкрдб़े рдХो ‘рд╕рд░्рдл’ рдоें рдзोрдХрд░ рдорд▓ рд░рд╣िрдд рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рддрджрдирди्рддрд░ ‘рдЯिрдиाрдкोрд▓’ рдХी рдиीрд▓ी рдЭрд▓рдХ рджेрдиी рдЪाрд╣िрдП। рдпрд╣ рднूрд▓ рдирд╣ीं рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП рдХि рдзोрдиे рдоें рдмрд╣ुрдд рдЭंрдЭрдЯ рд╕рдордЭ рдХрд░ рдЙрд╕े рдЙрдкेрдХ्рд╖िрдд рд╡िрд╕्рдоृрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрдп рдФрд░ рдоाрдд्рд░ рдЯिрдиोрдкाрд▓ рдХे рдЫींрдЯे рд▓рдЧाрдХрд░ рдЪрдордЪрдоाрддे рд╡рд╕्рдд्рд░ рдкрд╣рдирдиे рдХी рдЖрд╢ा рд░рдЦी рдЬाрдп।'

.... рдХ्рд░рдорд╢ः рдЬाрд░ी
✍ЁЯП╗ рдкं рд╢्рд░ीрд░ाрдо рд╢рд░्рдоा рдЖрдЪाрд░्рдп
ЁЯУЦ рдЕрдЦрдг्рдб рдЬ्рдпोрддि рдордИ 1972 рдкृрд╖्рда 8

http://literature.awgp.org/hindi/akhandjyoti/1972/May/v1.8

рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:

ЁЯСЙ рдорд╣िрдоा рдЧुрдгों рдХी рд╣ी рд╣ै

ЁЯФ╖ рдЕрд╕ुрд░ों рдХो рдЬिрддाрдиे рдХा рд╢्рд░ेрдп рдЙрдирдХी рджुрд╖्рдЯрддा рдпा рдкाрдк-рд╡ृрддि рдХो рдирд╣ीं рдоिрд▓ рд╕рдХрддा। рдЙрд╕рдиे рддो рдЕрди्рддрдд: рдЙрди्рд╣ें рд╡िрдиाрд╢ рдХे рдЧрд░्рдд рдоें рд╣ी рдЧिрд░ाрдпा рдФрд░ рдиिрди्рджा рдХे рди...